İmplant nədir? Ən yaxşı implantlar necə seçilir?
08 April 2022
İnsanlar arasında diş itkisi problemi yayıldıqca, implant nədir sualı daha tez-tez səslənməyə başlayıb. İmplant, müxtəlif səbəblərdən itirilmiş dişlərin funksional və estetik bərpası üçün çənə sümüyünə yerləşdirilən süni diş köküdür. Müasir stomatologiyada implantlar təbii dişlərə ən yaxın alternativ hesab olunur. Onlar titan və ya zirkonium kimi biouyğun materiallardan hazırlanaraq, orqanizmlə uyğunlaşır və sümük toxuması ilə birləşərək sabitlik yaradır. Dental implantlar vasitəsilə xəstələr həm normal çeynəmə funksiyasına qovuşur, həm də təbii və estetik gülüşlərini bərpa edə bilirlər. Bu səbəblə, implantlar uzunmüddətli və etibarlı müalicə üsulu kimi geniş şəkildə tətbiq olunur.
İmplantlar, ənənəvi körpü və çıxarılan protezlərə nisbətən çoxsaylı üstünlüklərə malikdir. Ən vacib üstünlüklərindən biri odur ki, implant qoyularkən qonşu sağlam dişlər yonulmur və bu da diş strukturunun qorunmasına imkan verir. İmplantlar, sifət quruluşunu dəstəkləyir və sümük əriməsinin qarşısını alır. Bundan əlavə, implant vasitəsilə bərpa olunan diş həm görünüş, həm də funksionallıq baxımından təbii dişdən fərqlənmir. Bu səbəbdən mütəxəssislər tərəfindən ən yaxşı implant həlli kimi tövsiyə edilir.
Diş implantları geniş tətbiq sahəsinə malikdir. Tək diş itkisi, çoxsaylı dişlərin itirilməsi və ya tam dişsizlik hallarında implant müalicəsi ən doğru yanaşmalardan biridir. Eyni zamanda çıxarılan protezlərdən narahat olan və sabitlik axtaran pasiyentlər üçün də ideal seçimdir. Çənə sümüyündə kifayət qədər həcim və keyfiyyət varsa, implantlar uğurla tətbiq edilə bilər. Belə hallarda implantlar, pasiyentin gündəlik həyat keyfiyyətini artırır və çeynəmə funksiyalarını bərpa edərək sosial həyatını da yaxşılaşdırır.
İmplantların bir neçə fərqli növləri vardır, lakin günümüzdə ən çox istifadə olunan və uğurlu nəticələr verən növ vint şəkilli implantlardır. Bu implantlar sümüyə möhkəm şəkildə bərkidilir və osteointeqrasiya adlanan bioloji proseslə sümüyə birləşərək sabitlik qazanır. Material baxımından isə titan və zirkonium implantlar geniş yayılmışdır. Titan implantlar uzun illərdir sınanmış və biouyğunluğu sübut olunmuş materialdır. Zirkonium isə daha estetik və allergiya riski az olan alternativdir. Hər iki halda, düzgün seçilmiş implant və təcrübəli həkim ən yaxşı nəticəni təmin edir.
Hər xəstə implant müalicəsi üçün uyğun olmaya bilər. Bu qərar ətraflı kliniki və radioloji müayinələrdən sonra verilməlidir. İlk olaraq pasiyentin ağız boşluğundakı gigiyena səviyyəsi və diş ətləri qiymətləndirilir. Daha sonra implant yerləşdiriləcək bölgədə sümük qalınlığı, hündürlüyü və keyfiyyəti təhlil olunur. Əgər sümük toxuması kifayət deyilsə, əvvəlcə sümük transplantasiyası (augmentasiya) tələb oluna bilər. Gənc yaşlı xəstələrdə sümük inkişafı tamamlanmamışsa, implant tətbiqi tövsiyə olunmur. Ümumiyyətlə isə sağlamlıqlı yetkin şəxslər üçün implantlar uğurlu və təhlükəsiz müalicə üsuludur.
Çoxları implant əməliyyatının ağrılı olacağından çəkinir, lakin bu narahatlıq əbəsdir. İmplant yerləşdirilməsi zamanı adətən yerli anesteziya istifadə olunur və xəstə heç bir ağrı hiss etmir. Bəzi hallarda isə ümumi anesteziya və ya sedasiya tətbiq oluna bilər. Əməliyyatdan sonra isə yüngül narahatlıq və şişlik normal sayılır və bu vəziyyət 1-2 gün ərzində sadə ağrıkəsicilərlə idarə edilə bilər. Xəstələrin əksəriyyəti bu prosedurun diş çəkimi ilə müqayisədə daha rahat keçdiyini bildirir. Yəni implant qoydurmaq düşündüyünüz qədər qorxulu deyil.
İmplant yerləşdirildikdən sonra, onun çənə sümüyü ilə birləşməsi üçün müəyyən bir sağalma dövrü tələb olunur. Bu dövr "osteointeqrasiya" adlanır və təxminən 3-6 ay davam edir. Bu müddət ərzində implant üzərinə yük düşməməsi vacibdir ki, birləşmə uğurla baş versin. Lakin bu dövrdə pasiyentin gündəlik funksiyalarını yerinə yetirməsi üçün keçici protezlər tətbiq edilir. Bu da pasiyentin həm sosial, həm də estetik baxımdan narahatlıq hiss etmədən müalicəsini davam etdirməsinə imkan yaradır.
İmplant müalicəsinin üstünlükləri həm funksional, həm də psixoloji baxımdan çox genişdir. İlk növbədə implant, çeynəmə qabiliyyətini bərpa edərək sağlam qidalanma imkanı yaradır. İkincisi, estetik görünüşü ilə pasiyentin özünəinamı artır və sosial həyatda daha rahat olmasını təmin edir. İmplantla bərpa olunan dişlər təbii dişlərdən fərqlənmədiyindən, xəstə istədiyi kimi danışa, gülsə və çeynəyə bilər. Bütün bu amillər bir araya gəldikdə, implantlar həm tibbi, həm də həyat keyfiyyəti baxımından ən yaxşı seçimlərdən biri sayılır.
İmplantlar yüksək uğur faizinə malik olsa da, bəzi hallarda risklər mövcuddur. Məsələn, nəzarətsiz şəkər xəstəliyi olan pasiyentlərdə yaraların sağalması gecikə bilər və bu, implantın uğursuzluğuna səbəb ola bilər. Həmçinin, siqaret və spirtli içki istifadəsi implantın sümük ilə birləşməsinə mənfi təsir göstərir. Ağız gigiyenasına düzgün əməl olunmaması isə infeksiya və implant itkisi ilə nəticələnə bilər. Bu səbəbdən implant müalicəsi zamanı həm həkimin, həm də xəstənin məsuliyyəti böyükdür.
İmplant qərarı verərkən, mütləq həkiminizin məsləhətlərinə diqqətlə yanaşmalısınız. Bədəninizin ümumi sağlamlıq vəziyyəti, ağız gigiyenası vərdişləriniz və sümük toxumasının keyfiyyəti bu prosesdə əsas rol oynayır. Əgər sizdə diabet, osteoporoz və ya autoimmun xəstəliklər varsa, bu barədə mütləq həkiminizi məlumatlandırmalısınız. Eyni zamanda, implant yerləşdirildikdən sonra onun uzunömürlü olması üçün mütəmadi stomatoloji nəzarət və təmizlik çox vacibdir. Beləliklə, implantlar illərlə problem yaratmadan funksiyasını yerinə yetirə bilər.